Collusion – ვინ აგროვებს ინტერნეტში ინფორმაციას თქვენზე

როდესაც მომხმარებელი ინტერნეტში დაძრწის, ის თავის ინფორმაციას ძალაუნებურად აწვდის სხვადასხვა ვებსაიტებს. კონკრეტულად რა ინფორმაციას და რა მოცულობით აგზავნის – ეს უკვე მომხმარებლის ჩვევებსა და მისი ბრაუზერის setting-ებზეა დამოკიდებული. ამაზე უკვე მაქვს დაწერილი პოსტი. ისე კი, თქვენმა ბრაუზერმა ინტერნეტში შეიძლება დაარიგოს თქვენი IP მისამართი, რომელ ბრაუზერს (ქრომი, ფაიერფოქსი, ინტერნეტ ექსპლორერი. . .) ხმარობთ, რომელი ოპერაციული სისტემა (Windows, Mac OS, ლინუქსი. . .) გაქვთ, თქვენი ეკრანის ზომა და ა.შ.

როდესაც შედიხართ ერთ საიტზე, ცხადია, ამ საიტს აწვდით ინფორმაციას, მაგრამ თვითონ ამ საიტზე შეიძლება იყოს უამრავი პლაგინი (ფეისბუქის, google analytics-ის და ა.შ.), რომელთაც სხვადასხვა ფუნქციები აქვთ. შეიძლება თქვენს მიერ გაცემული ინფორმაცია გამოყენებული იქნას უბრალოდ სტატისტიკისთვის და სერვისის გაუმჯობესებისთვის (რომელ ბრაუზერს ხმარობენ მოცემულ საიტზე შესული მომხმარებლები), რეკლამისთვის ან იმის განსასაზღვრად, შესაძლებელია თუ არა თქვენთვის რაიმე ვირუსის შემოტყუება (თუ საიტზე ჩაგდებულია ვირუსი ვინდოუსის ოპერაციული სისტემისთვის და თქვენ ლინუქსით შეხვედით, ვირუსმა, შესაძლოა, არც კი სცადოს თქვენი კომპიუტერის დაინფიცირება).

რამდენიმე ხნის წინ ერთ extension-ს გადავაწყდი Google Chrome-სთვის, რომელსაც ეწოდება Collusion. ეს ექსტენშენი იძლევა გრაფიკულ გამოსახულებას, თუ რომელ საიტებზე გაიგზავნა თქვენი ინფორმაცია.

გადავწყვიტე ეს ექსტენშენი დამეტესტა. ამას გარდა, Collusion გარკვეულწილად Do Not Track ფუნქციის დატესტვის შესაძლებლობასაც იძლევა. ამ ფუნქციის მონიშვნის შემთხვევაში თქვენი ბრაუზერი ვებსაიტებს ეუბნება, რომ თქვენ ინფორმაციის მიწოდება არ გსურთ (თუმცა შესაძლებელია, რომ საიტების (სერვერების) ნაწილმა  უგულებელჰყოს Do Not Track და მაინც შეაგროვოს თქვენს შესახებ ინფორმაცია).

როგორ დავაყენოთ Collusion

Google Chrome-ით შევდივართ შემდეგ საიტზე: disconnect.me და გადავდივართ Tools მენიუში. შემდეგ კი ვაჭერთ წითლად მონიშნულ იკონკას:

ეს დააინსტალირებს ექსტენშენს თქვენს ქრომში. შემდეგ სასურველია, რომ გამორთოთ ქრომი და თავიდან შეხვიდეთ. ქრომის მარჯვენა ზედა კუთხეში ახალი იკონკა უნდა გაჩნდეს, რომელზე დაჭერის შემთხვევაშიც გამოჩნდება გრაფიკული გამოსახულება, თუ რომელმა საიტებზე მიიღეს თქვენი ბრაუზერიდან ინფორმაცია.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ექსტენშენის ავტორთა მტკიცებით, მათი ქმნილება ინფორმაციას არსად არ აგზავნის. გრაფიკული გამოსახულებისთვის საჭირო ინფორმაციას ინახავს თქვენს კომპიუტერში.

დატესტვა და მისი შედეგები

თავდაპირველად გადავწყვიტე Collusion მეცადა ისე, რომ გამორთული იყო Do Not Track.

ქრომის მისამართის ზოლში ჩაწერეთ :

chrome://settings –> Show advanced settings. . . –> Privacy

ამის შემდეგ შევედი იმ ვებსაიტებზე, რომელზეც ჩვეულებრივ შევდივარ ხოლმე: youtube.com (logged in), facebook.com (logged in), bbc.com/football, wired.com, nationalgeographic.com, slashdot.org).

შედეგი:

თითოეულ რგოლზე მაუსის მიყვანისას გამოჩნდება ვებსაიტის სახელი.

ლურჯი შარავანდედით შემოსილი რგოლები, არიან საიტები სადაც შეხვედით. სწორედ მათგან გამოდიან ხაზები და მიემართებიან იმ საიტებისკენ (რგოლებისკენ), რომელთაც თქვენი ბრაუზერიდან ინფორმაცია მიიღეს.

წითელი რგოლებით აღნიშნულია ვებსაიტები, რომლებიც ცნობილია, რომ აგროვებენ მომხმარებელთა ინფორმაციას. რუხი ფერის რგოლებიანი ვებსაიტები კი შესაძლოა აგროვებდნენ ინფორმაციას, შესაძლოა არა.

თუ რომელიმე წითელ ან რუხ რგოლთან მიიყვანთ კურსოს, გამოჩნდება, თუ რომელი ვებსაიტებიდან იღებენ ისინი ინფორმაციას.

ექსტენშენის სხვა ფუნქციების აღწერას აღარ გავაგრძელებ.

ტესტი Do Not Track-ით

შემდეგი ტესტისთვის Do Not Track ფუნქცია მოვნიშნე (იხილეთ ზემოთ).

შევედი იგივე ვებსაიტებზე.

შედეგი:

(რადიკალურ) განსხვავებას ვერ ვხედავ. თუმცა ეს სულაც არ ნიშნავს Do Not Track-ის არაეფექტურობას.

ა) შესაძლოა Collusion http header-ს, რომელშიც მონიშნულია Do Not Track, მაინც თვლის როგორც გაგზავნილ/მიწოდებულ ინფორმაციას.

ბ) შესაძლოა (მაგრამ ნაკლებ სავარაუდოა), სურათზე გამოსახულ ყველა ვებსაიტი აიგნორებდეს Do Not Track-ს.

ეს შეკითხვა Collusion-ის ავტორებსაც მივწერე. მათი მხრიდან feedback-ის შემთხვევაში, პოსტს დავააფდეითებ.

საბოლოო ჯამში Collusion სასარგებლოა. სულ მცირე იმას მაინც ანახებს, მოცემული ვებსაიტიდან რომელ სხვა საიტებზე მიდის ინფორმაცია.

ქრომში ექსტენშენის წაშლისთვის შევდივართ chrome://extensions/ და შემდეგ ვაჭერთ შესაბამისი ექსტენშენის გასწვრივ ნაგვის ყუთს:

აქვე დავამატებ, რომ Collusion არის open-source.

ამას გარდა, თუ თქვენ იყენებთ ფაიერფოქსს, არსებობს იგივე სახელისა და ფუნქციების მქონე add-on: addons.mozilla.org/en/firefox/addon/collusion/ (თუმცა არ დამიტესტავს).